Штип е жариште и го пребродува третиот бран на ковид-19. Вака моменталната состојба ја анализира претседателот на Здружението на мултиетничко општество за човекови права од Штип, Ерол Адемов осврнувајќи се на актуелните бројки на заболени во општината. Меѓу нив посочува дека има и од ромската заедница која работи во текстилната индустрија.
Капацитетите во болницата во Штип веќе се полни и треба да се размислува за нивно проширување, смета Адемов.
На терен, невладината организација со која раководи неколкупати досега ги информирала жителите во ромските населби за сериозноста од вирусот, како да се заштитат, нудејќи им помош и поддршка како најизложени во однос на ризиците и последиците кои можат да произлезат. А, тие не се малку. Според проценките на Адемов, во општината живеат околу 5.000 Роми. Тие се населени во неколку места – улиците „Радански пат“, „Косовска“, „Света Недела“, „8 септември“ и „Димо Хаџи Димов“. Во овие населби, Министерството за труд и социјала регистрирало 35 Роми без лични документи. Половина од нив добиле идентификациска исправа, но половина се уште се борат да бидат видливи за државата и да добијат право на домување, здравствено осигурување и образование.
Ако се погледне нивната социо-економска состојба, многу тешко го пребродија изминатиот период, бидејќи поголемиот дел од нив не можеа да ги обезбедат основните прехрамбени продукти, но и заштитната опрема од дезинфекциски средства, маски и ракавици за јавен простор но, и во населбата внатре. Во периодот кој следува, потребно е и почеста дезинфекција на јавните површини каде што живеат, вели Адемов.
Од почетокот на кризата до денес, како невладин сектор обезбедиле поддршка со 520 пакети, од кои 260 семејства добиле прехрамнеби продукти, а другите биле хигиенски пакети. Целните групи каде е доставена помошта биле луѓе со минимална социјална помош, изнемоштени лица, лица без приходи, самохрани родители. Во следниот период се трудат да обезбедат и поделат заштитни маски и ракавици. Она што веќе е обезбедено вели Адемов, се 53 таблети кои ќе им бидат доделени на учениците Роми.
Онаму каде што имаме многудетни семејства, им помагаме и во остварувањето на нивните социјални и образовни права, Во основното училиште „Гоце Делчев“ каде најголем дел ученици се од ромската заедница, во соработка со локалната самоуправа и со Ромскиот едукативен фонд, обезбедивме таблети кои ќе бидат доделени на учениците Роми, а наставан кадар ќе се ангажира од самото училиште. Идентификувавме деца Роми кои не успеааја да ја следат наставата која беше преку мобилните телефони и таблети. Ќе се доделат околу 42 таблети кои ги обезбедивме од Ромскиот едукативен фонд, од ургентниот Фонд за образование. А со Ромскиот ресурсен центар од Скопје преку проект, обезбедивме околу 13 таблети, вели Адемов.
Во однос на условите за живот – инфраструктурата, питката вода, канализација патот и улучното осветлување, објаснува дека во последните години се работи интензивно на нивно решевање, но, предупредува дека се уште има проблеми кои треба да се работи за нив. Решението го гледа преку обезбедување на буџетски локални и државни средства, но и претпристапните фондови од ЕУ.
Shtipi është vatër krize dhe po përjeton valën e tretë të Covid-19. Kështu vlerëson gjendjen momentale kryetari i Shoqatës së shoqërisë shumëetnike për të drejtat e njeriut prej Shtipit, Eroll Ademov duke folur për numrat aktual të të infektuarve në komunë. Midis tyre ka edhe të sëmur prej komunitetit romë, i cili punon në industrinë e tekstilit.
Kapacitetet në spitalin e Shtipit tashmë janë plotësuar dhe duhet të mendohet për zgjerimin e tyre”, vlerëson Ademov.
Në teren, organizata joqeveritare me të cilën drejton disa herë ka informuar banorët në lagjet rome për rrezikun prej virusit, si të mbrohen, duke iu ofruar ndihmë dhe mbështetje se si më të rrezikuarit dhe pasojat që mund të kenë. Dhe ato nuk janë të vogla. Sipas vlerësimeve të Ademovit, në komunë jetojnë rreth 5 mijë romë. Ato banojnë në disa vende – rrugët “Radanski pat”, “Kosovska”, “Sveta nedela”, “8 septemvri” dhe “Dimo haxhi Dimov”. Në këto lagje, ministria për punë dhe politik sociale ka regjistruar 35 romë pa dokumenta identifikimi. Gjysma e tyre kanë marrë dokument identifikimi, por të tjerët ende përpiqen të bëhen të gjallë për shtetin dhe të marin të drejtën për banim, sigurim shëndetësorë dhe arsim.
Nëse shikohet gjenjda e tyre socio-ekonomike, shumë vështirë e kanë mbijetuar kohëve të fundit, sepse pjesa dërmuese e tyre nuk mundën të sigurojnë prodhimet themelore ushqimore, por edhe pajisje mbrojtëse dhe mjete për dezinfketim, maska dhe doreza në hapësira publike, por edhe në lagjet brenda. Në periudhën që pason, nevojitet edhe dezinfektim më i shpeshtë i hapësirave publike ku jetojnë”, thotë Ademov.
Prej fillimit të krizës deri tani, si sektor joqeveritar kemi siguruar mbështetje me 250 pako, prej të cialve 260 familje kanë marrë prodhime ushqimore, ndërsa të tjerat kanë qenë pako per higjienë. Grupet e targetuara ku është shpërndarë ndihma kanë qenë njërëz me ndihmë minimale sociale, persona të pamundur, persona pa të ardhura, familje të divorcuara, etj. Kohëve të fundit përpiqen të sigurojnë dhe të shpërndajnë maska mbrojtëse dhe doreza. Ajo që tashmë është siguruar thotë Ademov, janë 53 tabletë që do tu shpërndahen nxënësve romë.
Atje ku kemi shumë fëmijë në familje, u ndihmojmë edhe në sigurimin e të drejtave sociale dhe të arsimit. Në shkollën fillore “Goce Dellçevë”, ku pjesa dërmuese e nxënësve janë prej komunitetit romë, në bashkëpunim me pushtetin lokal dhe me Fondin edukativ rom, kemi siguriar tabletë që do tu ndahen nxënësve romë, ndërsa kuadri arsimor do të angazhhet prej vetë shkollës. Kemi identifikuar fëmijë romë që nuk kanë pasur sukses të ndjekin mësimin, i cili ishte përmes telefonave celular dhe tableteve. Do të shpërndahen rreth 42 tableta të siguruara prej Fondit edukativ rom, prej fondit urgjent për arsim, ndërsa në qendrën rome të resurseve prej Shkupit, siguruam rreth 13 tabletë tjerë”, thotë Ademov.
Lidhur me kushtet për jetësë – infrastruktura, uji i pijshëm, kanalizimi, rruga dhe ndriçimi në shkollë, sqaron se viteve të fundit punohet intensivisht për zgjidhjen e tyre, por, paralajmëron se ende ka probleme për të cilat duhet të punohet për t’u zgjidhur. Zgjidhjen e shikon duke siguruar mjete prej buxhetit të shtetit dhe të komunës, por edhe prej fondeve evropiane.
автор Петар Клинчарски
